Uyuşturucu Kullanma ve Bulundurma Suçu ve Cezası
Uyuşturucu madde kullanma ve bulundurma suçu Türk Ceza Kanunu m. 191’de düzenlenmiştir. Maddede uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmak, bu amaçla söz konusu maddeleri bulundurmak, satın almak, kabul etmek suç olarak tanımlanmıştır.
Bu fiillerden herhangi birinin işlenmesi durumunda faile iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu Nedir?
Türk Ceza Kanunu m. 191/1’e göre; “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Uyuşturucu madde kullanma; uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi, ağız ya da burunla ya da damarına veya deri altına şırınga ederek veya ettirerek ya da başka bir yolla vücuduna aktarması olarak ifade edilebilir.
Uyuşturucu Bulundurma Suçu Nedir?
Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde bulundurma, Türk Ceza Kanunu m. 191’de düzenlenen diğer suç tipidir. Bu suç türü, bir kimsenin, kendisine veya başkasına ait uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi, kullanmak amacıyla egemenliği altında bulundurmasıdır.
Bulundurma, uyuşturucu veya uyarıcı madde üzerinde fiili egemenlik ilişkisinin devam ettirilmesi anlamına gelmektedir. Bu suçun cezası da iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.
Bu suç tipi, uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu ile karıştırılmamalıdır. İki suç arasındaki fark amaç unsurudur. Ticaret suçunda amaç maddi gelir elde etmek iken, bulundurma suçunda yalnızca kullanmak için bulundurma söz konusudur.
Uyuşturucu Bulundurma Suçunun Cezası Nedir?
Uyuşturucu madde bulundurma suçunun cezası iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır. Türk Ceza Kanunu madde 191/10’a göre; “Birinci fıkradaki fiillerin(kullanma, bulundurma); okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.”
Bu fıkra cezanın ağırlaştırıcı hali olarak öngörülmüştür.
Uyuşturucu Kullanma Suçunun Cezası Nedir?
Uyuşturucu kullanma suçunun cezası da tıpkı bulundurma suçu gibi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.
Bu suç da TCK m. 191/10’da belirtilen yerlerde işlenirse verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu Kullanma Suç Unsurları Nelerdir?
Uyuşturucu madde kullanma suçunu ilk unsuru olan fail, söz konusu uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi kullanan kişidir. Suçun mağduru ise diğer uyuşturucu suçlarında olduğu gibi toplumun tümüdür.
Suçun fiil unsuru uyuşturucu maddeyi kullanmaktır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak ile kast edilen, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin vücut içerisine alınmasıdır. Kullanma çeşitli şekillerle olabilir. Fail uyuşturucu maddeyi ağızıyla alabilir, burnuna çekebilir, yakılarak dumanı solunabilir, serum yoluyla kanına enjekte edebilir veya başka bir yolla vücuduna aktarabilir.
Kullanmak hareketi bir tek kez bile gerçekleşmiş ise artık maddi unsurun hareket kısmı gerçekleşmiş olarak kabul edilmeli, kullanmak hareketinin birçok kez tekrar edilmesi ise her kullanımın bir tek ayrı suç olarak kabul edilmesini gerektirmemelidir.
Suçun manevi unsuru ise kasttır. Bu suçun taksirli hali düzenlenmediği için ancak kasten işlenebilir. Bu nedenle kişi uyuşturucu madde olduğunu bilmeden vücuduna aldığı madde sebebiyle cezalandırılmayacaktır. Örneğin içinde esrar olduğunu bilmeden bir dal sigara içen kişi bu eyleminden dolayı cezalandırılmaz.
Bu suç bakımından gündeme gelebilecek bazı hukuka uygunluk sebepleri olabilir. Örneğin ameliyat olacak kişiye anestezi uygulaması yapılması veya yine başka tıbbi müdahaleler için uyuşturucu ve uyarıcı madde verilmesi hukuka uygunluk sebebi olabilir.
Uyuşturucu Kullanma Suçunda Denetimli Serbestlik ve İhlali
Bu suç bakımından TCK madde 191/2’de özel bir hüküm düzenlenmiştir.
Bu hükme ve devamında göre;
- 2-Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır
- 3-Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçer aylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir
- 4- Kişinin, erteleme süresi zarfında;
- a- Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
- b- Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
- a- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hâlinde, hakkında kamu davası açılır.
Uyuşturucu madde kullanma suçunda denetim ve bu denetimin ihlali durumu şekilde uygulanır.
Cezanın Ertelenmesi, Adli Para Cezasına Çevirme ve HAGB
TCK m 51’/1’e göre işlediği suç sebebiyle iki yıl ve daha az hapis cezası alan kişinin cezasının ertelenmesine karar verilebilir. Erteleme için aranan diğer şartlar bu maddede ayrıca açıklanmıştır.
Verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi için bu cezanın kısa süreli hapis cezası olması gerekir. Kısa süreli hapis cezası ise TCK m. 49/2’ye göre bir yıl veya daha az süreli olması gerekir. Bu şartı gerçekleşmesi durumunda verilen ceza adli para cezasına çevrilebilir.
Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre HAGB’nin verilebilmesi için verilen cezanın iki yılın altında olması ve failin daha önce kasıtlı olarak suç işlememiş olması gerekir. Bu şartların varlığı halinde sanık hakkında hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilir. Bu suçta HAGB durumu ise TCK m. 191/8’de özel olarak düzenlenmiştir. Bu düzenleme uyarınca;
- Bu Kanunun;
- 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,
- 190 ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamına girdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçunda Etkin pişmanlık
Türk Ceza Kanunu m. 192’de uyuşturucu madde kullanma suçu bakımından bazı etkin pişmanlık durumları düzenlenmiştir.
Bunları açıklayacak olursak;
- Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
- Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz.
Suç haber alınmadan evvel resmi makamlara durumu bildirirse ve diğer şartlar da gerçekleşirse faile ceza verilmeyecektir. Bu suç bakımından özel olan etkin pişmanlık hali failin tedavi olması durumudur. Eğer fail tedavi olursa kendisine ceza verilmez.
Uyuşturucu Madde Kişisel Kullanım Sınırı/Miktarı (HSYK Görüşü)
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu(mevcut HSK), 16-19 Mayıs 2013 tarihli hukuki müzakere toplantı tutanağı ile uyuşturucu madde kişisel kullanım miktarı/sınırı konusunda,
“Yaygın uygulama kriterlerine göre, her ne kadar mahkemelerde yıllık 1 kg Esrar bulundurmanın kişisel ihtiyaç miktarı olarak bilinse de son zamanlarda uyuşturucu madde nakletme ve ticaret suçlarında daha küçük miktarlar taşınarak bu suç işlendiği için yıllık net 600-700 gram üzerindeki esrar maddesinin ticaret amacıyla bulundurma olarak Yargıtayca benimsendiği gözlenmiştir.
Eroin ve kokain maddelerinde başka bir yan delil yoksa kişiden ele geçirilen 20 gram ve üzeri madde, uyuşturucu madde içeren sentetik haplarda ise 50 adet ve üzerinin kullanım amacıyla değil ticaret amacıyla bulundurulduğu yine Yargıtayca benimsendiği paylaşılmıştır. Yapılan araştırmalarda esrar maddesinde günlük kullanım miktarının 2 gram, eroinde 150 miligram, kokainde 60 miligram, haplarda 3-4 adet olduğu görülmüştür.” görüşünü paylaşmıştır.
Esrar Elde Etmek ve Kullanmak İçin Hint Keneviri Bulundurma Suçu
Esrar elde etmek ve kullanmak için Hint keneviri bulundurma suçu 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun m. 23/5’te düzenlenmiştir.
Söz konusu bu hükme göre;
- Esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi dört yıldan on iki yıla kadar hapis ve beşyüz günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu madde kapsamında ekim yapma ibaresinden, tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadarki süreç anlaşılır.
Kokain Kullanma ve Bulundurma Suçu
Kokain maddesi TCK m. 188/4’te sayılan uyuşturucu ve uyarıcı maddeler arasında sayılmıştır.
Bu nedenle kokain maddesinin kullanılması durumunda uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanma suçunun düzenlendiği TCK m. 191 uygulanır. Bu doğrultuda kokain kullanma durumunda da TCK m. 191 için yapılan açıklamalar geçerli olacaktır.
Eroin Maddesinin Kişisel Kullanım Sınırı ve Kullanmak İçin Uyuşturucu Madde Bulundurma Suçu
Yukarıda da değinildiği üzere yakalanan madde eroin ise, fail için günlük 150 miligram eroin kişisel kullanım sınırı sayılmalıdır. Bu nedenle suç ile ilgili yapılacak değerlendirme yakalanan eroin miktarına bakılarak yapılmalıdır.
Görevli ve Yetkili Mahkemeler Hangileri?
Uyuşturucu madde kullanma ve bulundurma suçu için öngörülen ceza iki ile beş yıl arasında hapis cezası olduğu için görevli mahkeme, Asliye Ceza Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise uyuşturucu maddenin kullanıldığı veya kullanmak için bulundurulduğu yerdir.
Uyuşturucu Kullanma Suçu Yargıtay Kararları
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Sanığın evinin bahçesinde dikili olarak ele geçirilen, dipleri sulanmış, çapalama ve seyreltme işlemleri yapılmış boyları 10-40 cm arasında değişen toplam 106 kök kenevirden, olgunlaştığında elde edilecek esrarın, kişisel kullanımı için gerekli miktardan fazla olacağı, Dairemizin genel uygulamalarına göre, başka delil yoksa 20 köke kadar dikili kenevirin kişisel kullanım kapsamında değerlendirilebileceği, bu nedenle fiilinin 2313 sayılı Kanun’un suç tarihinde yürürlükte olan 23. maddesinin son fıkrasında düzenlenen “esrar elde etmek için kenevir ekme” suçunu oluşturduğu gözetilmeden, TCK’nın 191. maddesinin 1. fıkrasında yer alan ve 5377 sayılı Kanun’la metinden çıkarılan “kendisi tarafından kullanılmak üzere uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran bitkileri yetiştirme” suçundan hüküm kurulması yasaya aykırı, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA, 03/02/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 10. CD 2011/26440 E. 2017/317 K. 03.02.2017 T.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Yargılama sürecindeki işlemlerin yasaya uygun olarak yapıldığı, delillerin gerekçeli kararda gösterilip tartışıldığı, vicdanî kanının dosya içindeki belge ve bilgilerle uyumlu olarak kesin verilere dayandırıldığı, eylemin sanık tarafından gerçekleştirildiğinin saptandığı anlaşıldığından; yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının reddine, ancak;
Kıbrıs’a uyuşturucu madde getireceğine ilişkin alınan istihbari bilgi üzerine takip edilen sanığın otelden çıktıktan sonra kolluk görevlilerince yakalandığı ve kaldığı otelde yapılan aramada yıllık 20 gram olan kullanım sınırının çok üzerinde net 296.1 gram eroinin ele geçirildiği anlaşıldığından; olay tutanağı içeriği, sanığın aşamalardaki savunmaları ve dosyadaki diğer bilgi ve belgeler dikkate alındığında, eylemi uyuşturucu madde ticareti yapma suçunu oluşturduğu gözetilmeden sanık hakkında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan hüküm kurulması, yasaya aykırı, Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA, 13/06/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 10. CD 2013/2410 E. 2017/2719 K. 13.06.2017 T.
SONUÇ
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma veya bulundurma suçu Türk Ceza Kanunu m. 191’de düzenlenmiştir. Bu suç için öngörülen ceza iki ile beş yıl arası hapis cezasıdır. Bu suç seçimlik hareketli bir suçtur. Madde metninde belirtilen hareketlerin işlenmesiyle suç işlenmiş sayılacaktır. Uyuşturucu madde kullanma ve bulundurma suçu bakımında kanun maddesinde kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve HAGB için özel durumlar düzenlenmiştir. Ayrıca bu suçun kanun maddesinde belirtilen yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılmaktadır. TCK m. 192’de ise bu suça yönelik de etkin pişmanlık halleri düzenlenmiştir.
