Poliçenin Devri: Ciro + Teslim

Poliçenin devri “ciro + teslim” şeklinde gerçekleşir.

Ciro Nedir?

Cironun poliçe üzerindeki işlemi, senedin üzerine lehtarın adını yazarak gerçekleşir. Bu işlem, senedin üzerinde yer alan imza ve adı taşıyan kişiye (ciranta) devredilen poliçenin haklarını verir. Poliçe üzerindeki ilk ciro, lehtar tarafından yapılır. Lehtar, poliçenin ilk hamilidir.

Ciro ile Gelen Haklar Nelerdir?

Ciro işlemi, poliçeden doğan hakların devrini ifade eder. Yani, ciro ile senedi devralan kişi, poliçede belirtilen miktarı tahsil etme yetkisine sahip olur. Ancak, kişisel ilişkilerden kaynaklanan haklar ciro ile devredilmez. Bu, kambiyo senetlerinin soyutluğu ilkesine dayanmaktadır.

Ciro Hükümleri

Ciro işlemi, poliçenin ciro hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Poliçede ciroya ilişkin özel hükümler bulunmazsa, genel kambiyo senedi hükümleri uygulanır.

Ciranta

Poliçeyi ciro ile devreden kişiye “ciranta” denir. İlk ciranta, poliçeyi düzenleyen lehtardır. Poliçenin devri sırasında, cirantalar poliçeyi birbirlerine ciro ederek (çift ciro) veya alıcıya ciro yaparak (tek ciro) devredebilirler.

Nama Yazılı Poliçe Nedir?

Bazı poliçeler “nama yazılı” olarak düzenlenebilir. Bu, poliçenin sadece belirli bir kişiye veya kişilere ödenebileceği anlamına gelir. Nama yazılı poliçeler, yazılı bir devir beyanı ve teslim yoluyla devredilir. Bu devir, alacakların temlik edilmesi anlamına gelir ve hukuki sonuçları vardır.

Poliçenin ciro ve teslim ile devri, poliçenin sahibinin haklarını başka kişilere aktarmasına olanak tanır. Ancak bu devir işlemleri, kambiyo senetleri ve poliçelerle ilgili yasal gerekliliklere uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Poliçe devri sırasında ciro işlemleri özenle yapılmalı ve tüm hükümlere riayet edilmelidir.

Cironun Şekli

Ciro, poliçenin veya ek bir kâğıt olan “alonj” üzerine yazılmalı ve ciranta tarafından imzalanmalıdır (TTK m. 683/1). Alonj, poliçenin üzerinde işlem yapmak için kullanılan bir ek kâğıttır ve poliçeye sıkı bir şekilde bağlıdır. Alonj üzerindeki işlemler, hukuki açıdan senet üzerindeki işlemlerin sonuçlarını doğurur.

Ciro işlemi “ödeyiniz,” “ciro ediyorum,” “ciro ettim,” vb. ifadelerle yapılır. Cirodaki tarih veya bedel gibi ayrıntılara ihtiyaç yoktur.

Cironun geçerli olabilmesi için mutlaka ciranta tarafından imzalanmalıdır (TTK m. 681/1). Bu imza el ile atılmalıdır ve elektronik imza veya başka bir yöntemle atılamaz. Aksi takdirde ciro geçersiz sayılır.

Beyaz Ciro Nedir?

Ciro, lehine ciro yapılan kişinin belirtilip belirtilmemesine göre iki türlü olabilir: “tam ciro” ve “beyaz ciro.” Lehine ciro yapılan kişinin ismi ve bilgileri tam ciroya dahil edilirse, bu tam cirodur. Lehine ciro yapılan kişinin ismi belirtilmeden veya sadece cirantanın imzasıyla gerçekleşen ciro beyaz ciro olarak adlandırılır.

Ciro, genellikle poliçenin arkasına yazılır. Ancak tam ciro, poliçenin önyüzüne yazılabilir, fakat bu durumda cironun açıkça anlaşılması gerekmektedir. Beyaz ciro, poliçenin arkasına veya alonj kâğıdına yazılır.

Cironun Çizilmesi

Ciro, tek taraflı bir irade beyanıdır ve karşı tarafa ulaşmalıdır. Bu nedenle cirantanın kendi ciro iradesini çekmesi, henüz karşı tarafa ulaşmadan gerçekleşebilir. Bu, imzasını çizerek yapılır. Çizilen cironun hükümsüz olduğu kabul edilir ve işlem görmemiş kabul edilir (TTK m. 686/1).

Ancak, cironun çizilmesi, senet teslim edildikten sonra mümkün değildir. Poliçe teslim edildiğinde, ciro karşı tarafa ulaşmış olur ve bu nedenle çizilemez.

Ödeme yapmış bir ciranta, kendi ciro ve sonraki borçluların ciro işlemlerini çizebilir (TTK m. 727/2). Bu, kendilerine ait olan ciro işlemlerini geri alarak veya değiştirerek yapabilirler.

Cironun Şartları Nelerdir?

Cironun Kayıtsız ve Şartsız Olması: Ciro, herhangi bir koşul veya şarta bağlı olmamalıdır. Herhangi bir şart cironun geçerliliğini etkilemez, çünkü bu şartlar yazılmamış sayılır (TTK m. 682/1). Yani, ciro kesin ve açık bir irade beyanı olmalıdır.

Kısmi Ciro İmkanı Yoktur: Ciro işlemi, poliçe bedelinin tamamı için yapılmalıdır. Kısmi ciro mümkün değildir ve geçersiz kabul edilir (TTK m. 682/2). Örneğin, 10 bin TL bedelli bir poliçenin sadece 8 bin TL’si için ciro yapılamaz.

Cironun Yapılabileceği Kişiler

Poliçenin ilk sahibi ve lehtar olarak bilinen kişi, poliçeyi ciro ile devredebilir. Bu lehtar, aynı zamanda ilk ciranta olur. Poliçe lehtar tarafından üçüncü bir kişiye ciro edilebilir ve bu kişiler de kendi iradeleriyle poliçeyi başkasına ciro edebilirler.

Buna ek olarak, ciro, poliçeyi kabul etmiş olsun veya olmasın, muhataba, düzenleyene veya poliçeyle ilgili borç taşıyan diğer kişilere (cirantalara veya avalistlere) yapılabilir. Bu kişiler de poliçeyi yeniden ciro edebilirler. Bu işleme “geriye ciro” veya “dönüş cirosu” denir.

Cironun Yapılabileceği Zaman ve Gecikmiş Ciro

Ciro, son ödeme tarihi olan vadeye bağlı değildir. Vadenin geçmesinden sonra bile yapılan ciro, vade öncesinde yapılan bir cironun hükümlerini yürütür. Ciro, ödememe protestosu çekilmeden veya protesto süresi dolmadan, ya da bu süre dolmuşsa muhataba, düzenleyene veya cirantalara yapılabilir.

Ödeme protestosu çekilmişse ve protesto süresi dolmamışsa, protestodan sonraki süre içinde de ciro yapılabilir. Ancak ödeme protestosu sonrasında yapılan ciro, yalnızca alacağın temliki hükümlerini içerir (TTK m. 690/1).

Görüldüğü üzere, ciro yaparken tarih belirlemek zorunlu değildir. Ancak bir tarih olmadığında, tarihsiz ciro işlemi protesto düzenlemek için gereken sürenin geçmiş olduğu kabul edilir (TTK m. 690/2).

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN