Mala Zarar Verme Suçu ve Cezası (TCK m. 151)

Mala zarar verme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 151. maddesinde “Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.” şeklinde düzenlenmiştir.

Bu suç, başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir malı kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi tarafından işlenir.

Mala zarar verme suçunun hukuksal konusu, mülkiyet hakkıdır. Yasa bu suçla mülkiyet hakkını korumaktadır.

Bu suçun cezası, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Bu suçun oluşması için failin, malın başkasına ait olduğunu bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekir.

Mala Zarar Verme Suçunda Fail

Mala zarar verme suçu, genel bir suç kapsamında değerlendirilir ve bu suça dair fail herkes olabilir.

Mala Zarar Verme Suçunda Mağdur

Mağdurun açısından özel bir durum söz konusu değildir; herkes bu suçun mağduru olabilir.

Mala Zarar Verme Suçunun Maddi Konusu

Mala zarar verme suçunun maddi konusu, taşınabilir ya da taşınmaz malları içerir. Bir kişi kendi malına ya da sahipsiz mallara karşı mala zarar verme suçunu işleyemez. Ayrıca, hayvanlar da bu suçun kapsamına girebilir. Örneğin, haklı bir neden olmaksızın sahipli bir hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerini azaltan bir kişi, mala zarar verme suçundan sorumlu tutulabilir.

Mala Zarar Verme Suçunda Fiil

Mala zarar verme suçu, seçimlik hareketli bir suçtur. Mala zarar verme suçunun hareket öğesini, taşınır ya da taşınmaz bir malın:

• Yıkılması,
• Tahrip edilmesi,
• Yok edilmesi,
• Bozulması,
• Kullanılamaz hâle getirilmesi,
• Kirletilmesi hareketlerinden birinin yapılması oluşturmaktadır.

Mala Zarar Verme Suçu Cezanın Artırılmasını Gerektiren Nitelikli Haller

• Suçun kamu kurum ve kuruluşlarına ait. kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer. bina, tesis veya diğer eşya hakkında işlenmesi.
• Suçun yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karsı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında islenmesi.
• Suçun devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında islenmesi.
• Suçun sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında islenmesi.
• Suçun grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya isçilerin veya işveren veya isçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında islenmesi.
• Suçun siyasal partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında islenmesi.
• Suçun sona ermiş olsa bile görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak işlenmesi.
• Suçun yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak işlenmesi.
• Suçun toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle islenmesi.
• Suçun radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silâh kullanarak islenmesi.
• Suçun islenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması.

Mala Zarar Verme Suçunun Manevi Unsuru

Mala zarar verme suçunun manevi unsuru, faile ait olan kasttır ve bu suçun gerçekleşebilmesi için failin belirli bir saik veya amaç içinde hareket etmesi gerekmez.

Başka bir deyişle, suçun oluşabilmesi için failde zarar verme kastı veya 765 sayılı Yasa döneminde kullanılan adıyla özel kast aranmaz. Bu suç taksirle işlenemez. Örneğin, uykusuz yola çıkarak başkasının aracına çarparak maddi zarar veren sürücü, kastı olmadığından dolayı mala zarar verme suçunu işlememiş olur.

Mala Zarar Verme Suçunda Teşebbüs

Mala zarar verme suçuna teşebbüs mümkündür.

Mala Zarar Verme Suçunda İştirak

İştirak konusunda genel kurallar uygulanır.

Mala Zarar Verme Suçunda İçtima

Fail, hırsızlık yoluyla ele geçirdiği malı zarar verirse, bu durumda cezalandırılmayan sonraki hareketler söz konusu olur ve fail, ayrıca mala zarar verme suçundan cezalandırılmaz. Örneğin, çaldığı cep telefonunu parçalayan bir kişinin durumu gibi.

Mala zarar verme suçunun konusu ile hırsızlık suçunun konusunun aynı taşınır mal olması durumunda, sadece mala zarar verme suçundan ceza verilmez. Ancak hırsızlık eylemi sırasında suça konu mal dışında bir başka eşyaya zarar verilmişse, fail hem hırsızlık hem de ayrıca mala zarar verme suçundan cezalandırılır. Örneğin, otomobilin camı kırılarak içerideki telefon alındığında, hırsızlık suçu yanında, ayrıca araç camının kırılmasından dolayı mala zarar verme suçu da meydana gelir. Ancak, hırsızlık suçunun konusunu oluşturan taşınır mal çalınırken bu malın kendisine zarar verilirse, ayrıca mala zarar verme suçu oluşmaz; bu durum sadece temel cezanın belirlenmesinde dikkate alınır.

Muhakeme ve Yaptırım

Mala zarar verme suçunun muhakemesi ve yaptırımı hakkında size kısaca bilgi verebilirim. Mala zarar verme suçu, başkasına ait bir malı kısmen veya tamamen bozmak, yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, kirletmek veya kullanılmaz hale getirmek şeklinde işlenen bir suçtur.

Mala zarar verme suçunun cezası, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Bu suçun muhakemesi, suçun basit veya nitelikli hali olmasına göre değişir. Suçun basit hali şikayete tabidir, yani mağdurun şikayet hakkını faili ve fiili öğrenmesinden itibaren altı ay içinde kullanması gerekir. Suçun nitelikli halleri ise şikayete tabi değildir, yani savcılık tarafından resen soruşturulabilir.

Bu suçun zamanaşımı süresi, basit halde beş yıl, nitelikli halde ise sekiz yıldır. Bu suç, taraflar arasında uzlaştırma prosedürünün uygulanmasını gerektiren suçlardan biridir. Uzlaşma sağlanırsa, kamu davası düşer. Uzlaşma sağlanamazsa, soruşturma veya yargılama devam eder.

Ekin Hukuk Bürosu olarak Ceza Hukuku alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.

Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN