Koruma, Gözetim, Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün İhlâli

Koruma, Gözetim, Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün İhlâli, Türk Ceza Kanunu’nun 97. ve 98. maddelerinde düzenlenen bir suçtur.

Bu suç, yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan ve bu nedenle koruma ve gözetim yükümlülüğü altında bulunan bir kimseye hal ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmeyen ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmeyen kişiyi cezalandırmayı amaçlar. Bu suçun cezası, mağdurun zarar görmesi veya ölmesi durumunda artar.

Bu suçun manevi unsuru kasıttır. Fail, mağdurun kendini idare edemeyecek durumda olduğunu, yardım veya bildirimde bulunduğu takdirde tehlikenin ortadan kaldırılabileceğini bilecek ve buna rağmen bu yükümlülükleri yerine getirmemeyi isteyecektir.

Terk Suçu ve Cezası

Terk suçu TCK m.97 ile “Yaşı veya hastalığı dolayısıyla kendini idare edemeyecek durumda olan ve bu nedenle koruma ve gözetim yükümlülüğü altında bulunan bir kimseyi kendi haline terk eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde düzenlenmiştir.

Kendisini idare edemeyecek durumda olan, yaşı veya hastalığı dolayısıyla koruma ve gözetim gereksinimi olan bir bireyi terk etmek, hukuksal bir suç olarak kabul edilir. Terk suçu, bağımsız bir suç kategorisinde tanımlanmıştır.

Terk suçu, “kendisini idare edemeyecek durumda olan ve bu sebeple koruma ve gözetim yükümlülüğü altında bulunan bireylerin yaşam ve beden bütünlüğü hakları” ile “bu yükümlülüğün yerine getirilmesine yönelik kamusal çıkar” değerlerini korumaktadır.

Fail

Suçun faili, yaşı veya hastalığı sebebiyle kendini idare edemeyecek durumda olan kişiler üzerinde koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan kişi olabilir. Suçu ancak hukuken koruma ve gözetimle yükümlü bir kişi işleyebilir. Yükümlülükten anlaşılması gereken yalnızca ahlaki yükümlülük değildir.

Mağdur

Suçun mağduru ise yaşı veya hastalığı dolayısıyla kendini idare edemeyecek durumda olan kişiler olabilir.

Suçun Konusu

Bu suçun konusu, mağduru ile aynıdır.

Fiil

Terk suçunun eylem unsuru, mağduru “kendi hâline bırakmak” veya terk etmektir. Terim olarak kullanılan “terk”, mağdurla olan ilişkinin koparılmasını ifade eder. Bu suç, failin mağduru kendi başına bırakması şeklinde işlenebileceği gibi, ona bakmakla yükümlü olmayan bir kişinin yanına bırakması şeklinde de olabilir. Suçun işlenmesi için failin ve mağdurun aynı yerde olmaları gerekmez. Koruma ve gözetimden yoksun bırakma yeterlidir.

Terk suçu, icrai veya ihmali bir fiille işlenebilir. Bu suç, tehlike suçu olduğu için bir zararın ortaya çıkması beklenmez. Ancak, terk nedeniyle mağdur bir hastalığa yakalanmış, yaralanmış veya ölmüşse, oluşan sonuca bağlı olarak suçun ağırlaştırılmış hükümlerine tabi tutulabilir. Failin bu ağır sonuçlardan sorumlu tutulabilmesi için en azından taksirli bir hareketin varlığı gereklidir. Ancak fiilin mahiyeti gereği, failin genellikle olası kastla hareket ettiği göz önünde bulundurulmalıdır.

Hukuka Aykırılık Unsuru

Bu suç hukuka aykırılık unsuru bakımından bir özellik taşımaz.

Manevi Unsur

Terk suçu ancak kasten işlenebilir.

Terk Suçunda Teşebbüs

Terk suçuna teşebbüsün mümkün olup olmadığı konusundaki tartışmalar devam etmektedir. Yaygın kabul gören görüş, icra hareketlerinin başlamış olması ve tamamlanmamış olsa dahi, failin yakalanması veya gözlemlenmesi durumunda teşebbüsün mümkün olduğu yönündedir.

İçtima

Hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk etmek, “aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali” kapsamında ayrı bir suç teşkil eder.

İştirak

İştirak konusunda genel kurallar geçerlidir.

Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Hali

Terk suçunun neticesi sebebi ile ağırlaşmış hali TCK m.97/2 ile düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre “Terk dolayısıyla mağdur bir hastalığa yakalanmış, yaralanmış veya ölmüşse, neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç hükümlerine göre cezaya hükmolunur.”

Muhakeme

Terk suçunun soruşturma ve kovuşturması re’sen yapılır. Şikâyet aranmaz.

Yardım Veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün ihlali suçu; yaşlılık, hastalık, yaralanma veya başka herhangi bir sebep dolayısıyla kendisini idare edemeyecek durumda olan bir bireye, durum ve şartlar elverdiği ölçüde yardım etmemek veya bu durumu derhal ilgili makamlara bildirmemektir.

Fail

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün ihlali suçu genel bir suçtur. Herkes bu suçun faili olabilir.

Mağdur

Suçun mağduru, yaşı, hastalığı veya yaralanması nedeniyle kendini idare edemeyecek durumda olan kişidir.

Suçun Maddi Konusu

Bu suçun maddi konusunu mağduru oluşturur.

Fiil

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün ihlali suçu, seçimlik bir suçtur. Suçun eylem unsuru, mağdura “durum ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmemek” veya “durumu derhal ilgili makamlara bildirmemek” olarak tanımlanır. Bu bağlamda, mağdura gerekli yardımın sağlanabilmesi için uygun bir kurumun bulunduğu yerlerde, bireylerin yardım için adım atmamaları suç teşkil etmez. Ancak, ilgili makamların bu durumdan haberdar olmaması durumunda, bireylerin durumu derhal ilgili makamlara bildirmemeleri suç oluşturur.

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi sonucunda kişinin ölümü, suçun ağırlaşmış bir şeklidir ve bu durumda suçun sonucu nedeniyle daha ağır ceza hükümleri uygulanabilir.

Hukuka Aykırılık Unsuru

Bu suç. hukuka aykırılık unsuru bakımından bir özellik taşımaz.

Manevi Unsur

Bu suç kasten işlenebilir. Suçun oluşabilmesi için failin saiki ve amacı önem taşımaz.

Teşebbüs

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu ihmali bir suçtur. Failin hareketleri bölünemez niteliktedir. Bu sebepler bu suça teşebbüs mümkün değildir.

İştirak

İştirak konusunda genel kurallar uygulanır.

İçtima

Taksirle bir trafik kazasına neden olan kişi, kaza sonucunda yardım yükümlülüğü altına girmektedir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi sonucunda yaralı kişinin ölmesi durumunda, TCK m. 83 gereğince, kazaya neden olan kişiyi ihmali davranışla kasten insan öldürme suçundan sorumlu tutmak gerekir.

Muhakeme

Bu suçun soruşturma ve kovuşturması resen yapılır.

Ekin Hukuk Bürosu olarak Ceza Hukuku alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.

Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN