Ciro Ne Demek?

Kambiyo senetleri kanunen emre yazılı senetlerdir. Emre yazılı senetler ciro artı zilyetliğinin devri yoluyla devredilir.

Türk Ticaret Kanunu ciroyu poliçe dolayısıyla düzenlenmiştir. Bono, çek, kambiyo senetlerine benzeyen senetler ve diğer emre yazılı senetler bakımından kural olarak poliçenin cirosuna atıf yapılmıştır. Türk Ticaret Kanunu’nun 681. Maddesine göre, “Her poliçe açıkça emre yazılı olmasa da ciro ve zilyetliğin geçirilmesi yoluyla devredilebilir.”

Ciro emre yazılı senetlerde, senedin içerdiği hakkı devretmeyi yönelik yazılı bir irade beyanıdır. Bonoyu ciro edene ciranta denir. İlk ciranta lehtardır. İlk cironun lehtara ait olmaması halinde ciro zincirinde kopukluk var demektir.

Cironun Hukuki Niteliği Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Ciro soyut bir işlemdir. Ciro senetten doğan tüm hakları devreder. Ciro eden, ciro ile kendi sahip olduğu hakları değil, senetten doğan hakları devreder ve ciro edilen de bu hakları iktisap eder.

Cironun hukuki niteliği;

• Havale Nazariyesi
• Öneri Nazariyesi
• Koşul/Şart Nazariyesi şeklindedir.

Cironun Şekli ve Çizilmesi

Cironun bono ya da bono ya bağlı olan ve alonj denilen eklendi kağıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması lazımdır.

Cironun kayıtsız ve şartsız olması gerekir. Ciro belli şartlarla yapılmışsa batıl olmaz. O şartlar yazılmamış sayılır. Kısmi ciro ise batıldır.

Cironun çizilmesinden maksat, cironun iptal edilmesi, geçersiz kılınmasıdır. Şekil bakımındandır onun üzerini çizilmesi ve iptal iradesini gösteren imza gereklidir. Ciro çizmeye hakkı olan kimse tarafından çizilebilir. Bu kişi meşru hamil konumundaki cirantadır.

Cironun Zamanı

Ciro vadeye kadar yapılabilir. Vadeden sonra yapılan ciro da geçerli bir cironun tüm hükümleri ve sonuçlarını doğurur. Ödememe protestosunun çekilmesinden ya da bu protestonun düzenlenmesi için öngörülen sürenin geçmesinden sonra yapılan ciro alacağın temliki hükmündedir.

Ciroda Kişiler

İlk ciro bononun lehtarı tarafından hamile yapılır. Hamil bonoyu elinde tutup; vadede ödeme için ibraz edilecek ödeme isteyebileceği gibi ciro artı zilyetliğinin devri yolu ile de devredebilir.

Böylece senet ilk hamil x1 tarafından x2’ye, x2 tarafından x3’e, x3 tarafından x4’e ciro edilip zilyetlik geçirilerek tedavül eder.

Senedi elinde bulunduran hamil senedi herhangi bir üçüncü kişiye ciro artı zilyetliğinin geçirilmesi yolu ile devre devredileceği gibi, esasen senet dolayısıyla borç altında olan herhangi bir kişiye de ciro artı zilyetliğinin devri yolu ile devredebilir.

Ciro Hükümleri

Bononun yetkili hamile senedi düzgün bir ciro zincirine dayanarak elinde bulunduran kişidir. Bir bonoyu elinde bulunduran kimse, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı bir başka anlatımla senedi düzgün bir ciro zincirine dayanarak elinde bulundurduğu taktirde yetkili hamil sayılmakta ve cironun hak sahipliğini ispat işlevini göstermektedir.

Senet borçlusu ancak yetkili hamile yapacağı ödeme ile borcundan kurtulur. Bunu herhangi bir biçimde hamilin elinden çıkmış ise bonoyu bir ciro zincirine dayanarak elinde bulunduran hamil ancak bunu kötü niyetle iktisap etmiş olduğu ya da iktisabında ağır kusuru bulunduğu taktirde geri vermekle yükümlüdür.

Her ciranta kendisinden sonra gelenlere ve özellikle hamile karşı bononun ödenmemesinden sorumludur. Bono Ödenmediği zaman protesto çekerek başvurma hakkını kullanan hamilin başvurusu üzerine ödeme yapan cirantanın kendisinden önce gelenlere başvurma hakkı vardır.

Ciro Çeşitleri Nelerdir?

Ciro devir, tahsil, rehin cirosu olmak üzere üç türüdür. Burada ek olarak garanti cirosu da yer almaktadır.

Devir Cirosu Nedir?

Devir cirosu bonodan doğan tüm hakları devretmek için yapılır. Bononun hakkın genel hükümlere göre alacağın devri yolu ile devredilmesi de mümkündür. Devir cirosu tam ciro ve beyaz ciro şeklinde yapılabilir.

Tam Ciro Ne Demek?

Tam ciro, lehine ciro yapılan kişinin ismen belirtildiği cirodur. Bundan başka ciranta tarafından imzalanması gerekir. Tam ciroda devreden ve devralan belli olur.

Beyaz Ciro Ne Demek?

Beyaz ciro, ciro edilen kişinin ismi belirtilmediği bonodur. Beyaz cironun geçerli olması için bononun arka yüzüne ya da arka yüzünün devamı sayılan ve alonja adı verilen kağıt üzerine yapılmış olması gerekmektedir.

Bonoyu beyaz ciro ile devralmış olan hamil ciroyu kendi adına ya da diğer bir kişi adına doldurabilir, tekrar tam ya da beyaz ciro yapabilir, beyaz ciroyu doldurmaksızın ya da bonoyu tekrar ciro etmeksizin konuyu başka bir kişiye teslim edebilir.

Tahsil Cirosu Nedir?

Tahsil cirosunda ciro eden ciro edilene bononun içerdiği alacağı kendi adına tahsil etmek için yetkisini verir. Tahsil cirosu, ciro bedeli tahsil içindir vekaleten ya da bedelin başkası adına kabul edileceği belirtilen bir şerh kaydı içerir.

Bonoyu tahsil cirosu ile alan hamile karşı ancak, ciranta ya karşı ileri sürebilecek tüm kişisel defileri ileri sürülebilir. Bonoyu tahsil cirosu ile alan hamil ancak tahsil cirosu yapabilir, devir ve rehin cirosu yapamaz.

Rehin Cirosu Nedir?

Rehin cirosu bononun içerdiği alacak üzerinde rehin hakkı kurmak için yapılır. Rehin cirosunda ciro bedeli teminattır, bedeli rehindir ya da benzer herhangi bir kaydı içerir.

Bonoyu rehin cirosu ile alan hamil bonodan doğan tüm hakları kullanabilir. Bonoyu rehin cirosu ile alan hamil ancak tahsil cirosu yapabilir devir ya da rehin cirosu yapamaz. Rehin cirosunda kişisel defiler bakımından kural olarak genel ilke geçerlidir.

Garanti Cirosu Nedir?

Ciro senedi devretmek için yapılmakta, ancak devir işleri yanında bir yan sonuç olarak teminat işlemi de bulunmaktadır.

Garanti cirosunda devir işlemi ve teminat işlemi ayrılmakta, ciro sadece teminat için yapılmaktadır. Bu şekilde ciro yapan sadece ciranta sorumluluğuna tabi kılınmaktadır. Böyle olunca senedin itibarı artmaktadır.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz. 

Av. Ahmet EKİN & Stj Av. Ezgi DEMİROCAK