Ceza Hukukunda Yaptırımlar

Ceza hukukunda yaptırımlar, suç işleyen kişilere devlet tarafından uygulanan hukuki sonuçlardır.

Ceza hukukunda yaptırımlar iki türlüdür:

• Cezalar
• Güvenlik tedbirleri

Ceza Türleri Nelerdir?

Türk ceza hukukunda yaptırımlar iki türlüdür. Birisi ceza, diğeri ise güvenlik tedbiridir.

Ceza ise, hapis ve adli para cezası olarak ikiye ayrılır.

Ceza Nedir?

Ceza, suç işleyenlere kanunla belirlenen ve mahkemece verilen kusurlarına uygun sınırlamalardır.

Cezanın özel önleme ve genel önleme olmak üzere iki ana hedefi vardır. Özel önleme, suçlunun suç işlemekten vazgeçmesini sağlamaktır. Genel önleme ise toplumun suç işlemenin sonuçlarını bilmesini ve korkmasını sağlamaktır.

Cezanın Özellikleri Nelerdir?

Cezanın özellikleri şu şekilde sayılabilir:

• Ceza için işlenmiş bir suç gerekir.
• Suç topluma karşı bireyin eylemi iken, ceza toplumun bireye karşı tepkisidir.
• Ceza suç işleyen kişiye bir tepki niteliğinde olduğu için, intikam vasfındadır.
• Ceza ancak kanunla ceza öngörülebilir.
• Şahsidir.
• Ceza caydırıcı nitelikte olmalıdır.
• Cezaların aynı zamanda ıslah edicidir.

Hapis Cezası Nedir?

Hapis cezası, suç işleyen kişilerin hürriyetlerinin kısıtlanmasıyla uygulanan bir ceza türüdür.

Hapis cezasının türleri, suçun işlendiği tarihe, suçun niteliğine ve failin kusuruna göre değişir.

Hapis Cezasının Türleri Nelerdir?

Hapis cezasının türleri aşağıda sayılmıştır:

Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası Nedir?

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca devam eden ve sıkı bir rejim altında çektirilen hapis cezasıdır.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası; soykırım, insanlığa karşı suçlar, nitelikli kasten öldürme gibi ağır suçlar için uygulanır.

Müebbet Hapis Cezası Nedir?

Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatının sonuna kadar devam eden ancak bazı şartlarla koşullu salınmasına imkan veren hapis cezasıdır.

Müebbet hapis cezası; kasten öldürme, cinsel saldırı, devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak gibi suçlar için uygulanır.

Süreli Hapis Cezası Nedir?

Süreli hapis cezası, hükümlünün geçici bir süreyle hürriyeti kısıtlayıcı cezaya çarptırılmasıdır.

Süreli hapis cezası, kanunda belirtilen süreler arasında mahkeme tarafından belirlenen ve en fazla 40 yıl olabilen hapis cezasıdır.

Adli Para Cezası Nedir?

Adlî para cezası, suç işleyen kişinin devlete belirli bir para ödemesidir. Bu para, kanunun belirlediği gün sayısı ve bir günün karşılığı olan miktarla çarpılarak bulunur.

Bir günün karşılığı, kişinin durumuna göre en az 20 TL, en fazla 100 TL olabilir. Hâkim, kişiye adlî para cezasını ödemesi için zaman tanıyabilir veya taksitlendirebilir. Zaman ve taksit sayısı belli sınırlar içinde olmalıdır. Taksitlerden biri ödenmezse, kalan para hemen istenir ve ödenmezse hapis cezasına dönüşür.

Güvenlik Tedbirleri Nelerdir?

Ceza hukukunda güvenlik tedbirleri, suç işleyen veya suç işlemeye eğilimli kişilere yönelik olarak, toplumun ve bireyin güvenliğini sağlamak amacıyla uygulanan önlemlerdir. Güvenlik tedbirleri, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 53 ila 60. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Güvenlik tedbirlerinin uygulanabilmesi için failin suç işlediğinin yargılama yapılarak tespit edilmesi gerekir. Güvenlik tedbirlerine, hapis cezasına ek olarak ya da cezadan tamamen bağımsız bir şekilde hükmedilebilir. Güvenlik tedbirleri, failin tehlikelilik durumuna göre belirlenir.

Güvenlik tedbirlerinin temel amacı, suçluyu ıslah ederek topluma kazandırma ve yeniden suç işlenmesinin önlenmesidir. Güvenlik tedbirleri, cezalar gibi failin kusurunu değil, tehlikesini ortadan kaldırmayı amaçlar.

TCK’ya göre güvenlik tedbirleri şunlardır:

• Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma: Failin seçme ve seçilme hakkı, kamu görevinde bulunma hakkı, silah taşıma ve bulundurma hakkı gibi belli haklardan yoksun bırakılmasıdır.
• Eşya müsaderesi: Failin suçta kullandığı veya suçtan elde ettiği eşyaların devlete geçirilmesidir.
• Kazanç müsaderesi: Failin suçtan elde ettiği veya elde etmeye teşebbüs ettiği kazancın devlete geçirilmesidir.
• Çocuklara özgü güvenlik tedbirleri: Çocukların korunması, bakımı, eğitimi ve denetimi için alınan tedbirlerdir.
• Akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri: Akıl hastası olan failin tedavi edilmesi için alınan tedbirlerdir.
• Suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular: Tekrar suç işleyen veya özel tehlike arz eden failin denetim altına alınması veya meslek ve sanattan yasaklanması gibi tedbirlerdir.
• Sınır dışı edilme: Yabancı uyruklu failin Türkiye’den çıkarılmasıdır.
• Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri: Tüzel kişilerin faaliyetlerinin durdurulması veya kapatılması gibi tedbirlerdir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak Ceza Hukuku alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.

Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN