Avukatlık Sözleşmesi Nedir?

Avukatlık sözleşmesi, vekalet sözleşmesinin özel bir türü olarak Avukatlık Kanunu’nda düzenlenmiştir. Ancak avukatın sorumluluğu vekilin sorumluluğundan daha ağırdır. 

Avukatın hukuki yardımda bulunma yükümlülüğünü üstlendiği, iş sahibinin belirli bir ücret ödeme borcu altına girdiği iki taraflı anlaşmadır. Avukatlık sözleşmesinin herhangi bir şekil şartı bulunmamaktadır.Avukatlık Sözleşmesinin yasal dayanakları Avukatlık Kanunu madde 1, madde 2, madde 163’tür.

Avukatlık Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir?

Avukatlık Kanunu m.163 gereğince; avukatlık sözleşmesinin belirli bir hukuki yardımı kapsamı gerekmektedir. Avukatın asli edimi hukuki yardımda bulunmaktır. Hukuki yardımın içeriği sözleşmede açıkça belirtilebilir veya duruma göre işin niteliğinden de anlaşılabilir. Kanunda, hukuki yardım tanımlanmamıştır. Bu yüzden Avukatlık kanunu madde 11’de sayılan avukatın yapamayacağı işler dışında her iş ve işlem anlaşılması koşuluyla hukuki yardım kapsamında değerlendirilebilir.

Avukatlıkla Birleşemeyen İşler; Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü iş avukatlıkla birleşemez.

Avukatlık Kanunu m. 163 uyarınca avukatlık sözleşmesinin belli bir meblağı yahut değeri kapsaması gerekmektedir. Ücret; yabancı para birimi üzerinden de belirlenebilir.

Avukatlık ücreti belirleme hususunda kural olarak serbesti mevcuttur. Avukat ve iş sahibinin iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklanmasıyla sözleşme kurulur.

Avukatlık Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

Avukatlık sözleşmesinin hukuki niteliği aşağıdaki gibidir:

• Avukatlık sözleşmesi, iki tarafa borç yükleyen sözleşmedir.
• İş görme borcu doğuran bir sözleşmedir.
• İsimli bir sözleşmedir.

Avukatlık Ücreti

Kural olarak avukatlık ücreti belirleme hususunda sebesti mevcuttur.

Ücret belirleme konusunda ise bazı sınırlamalar mevcuttur:

• Avukatlık sözleşmesinde belirlenecek ücret avukatlık asgari ücret tarifesinin altında olamaz.
• Avukatlık Kanunu m. 164’te ise üst sınırı belirlenmiştir. Bu maddeye göre; avukatlık ücreti yüzde yirmi beşi aşmamak üzere, dava veya hükmolunacak şeyin değeri yahut paranın belli bir yüzdesi olarak kararlaştırılabilir. Bu tavan sınırı aşan sözleşmeler Avukatlık Kanununda belirtilen tavan ücret üzerinden geçerlidir.
• Avukatlık Kanunu m. 164/3 gereğince; ücrete ilişkin anlaşmada dava konusu para dışındaki mal ve haklardan bir kısmının aynen avukata ait olacağı kararlaştırılamaz.
• Avukat, ücret almaz veya kanunda belirlenen alt sınırın altında bir ücret belirlenmesi halinde avukatlık sözleşmesi geçersiz olmaz. Bu durumda avukatın mesleki sorumlulukları gündeme gelir.
• Avukatlık sözleşmesi ile avukat, süreci iyi ve özenli yürütmeyi taahhüt etmektedir. Sözleşmede, başarı koşuluyla ücret belirlenmesi her ne kadar kanunda yer almasa da geçerlidir. Başarı sağlanması halinde ücret ödeneceği hususunun geçerliliği, başarısız olunduğu takdirde de belirli bir ücretin ödeneceği taahhüdüne bağlıdır.
• Avukatlık sözleşmesinde ücretin ödeneceği zaman belirli ise ve iş sahibinin bu tarihte ücreti ödememesi halinde ceza şartı kararlaştırmak mümkündür. Ancak, azil veya çekilme hakkını sınırlayıcı cezai şart konulamaz.
• Avukatlar kural olarak ücretsiz dava alamazlar. Ancak bazı hallerde baro yönetim kuruluna bildirilmek şartıyla ücretsiz dava alınabilir. 
• Avukatlık ücreti aksi belirtilmediği sürece, sözleşmede belirtilen görevleri kapsamaktadır. Bu halde, avukat sözleşmede belirlenmeyen iş ve işlemler için ayrıca ücret talep edebilir.
• Avukat, dava kesin hükümle sonuçlanıncaya kadar davayı takip etmekle yükümlüdür. Ücret, takip sonuna kadar yapacağı iş ve işlemleri kapsamaktadır. 

Avukatın İstifa Etmesi Halinde Ücret

Avukat haklı bir sebebe dayanmadan işi bırakırsa ücret talep edemez. Avukatlık ücretinin başlangıçta peşin olarak ödendiği durumlarda avukat ücreti geri vermekle yükümlüdür. 

Avukat haklı bir sebebe dayanarak işi bırakırsa sözleşmede belirlenen avukatlık ücretinin tarafına ödenmesi gerekir. 

Azil Durumunda Ücret

Avukatlık Kanunu m. 174 gereğince; avukatın iş sahibi tarafından azledilmesi halinde sözleşmede belirlenen ücretin tamamının avukata ödenmesi gerekmektedir. Azil, avukatın kusurundan meydana gelmişse iş sahibinin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar. 

Avukatlık Ücretinin Muacceliyeti

Avukatlık ücreti, aksine bir anlaşma bulunmaması halinde işin bitiminde muaccel olur. Avukat ve iş sahibi ücretin peşin olarak veya taksit şeklinde ödeneceğini de kararlaştırabilirler.